Overprikkeling bij hoogsensitiviteit en neurodiversiteit
Neurodiverse en hooggevoelige vrouwen hebben een zenuwstelsel dat gevoeliger is voor prikkels dan dat van neurotypicals. Dit betekent dat je informatie intensiever verwerkt en vaak meer details waarneemt in je omgeving. Hoewel deze eigenschap voordelen heeft, zoals een scherp observatievermogen en sterke empathie, kan het ook leiden tot een van de grootste uitdagingen van hooggevoeligheid: overprikkeling. Al die indrukken op een dag moet je namelijk ook weer verwerken en daar is wellicht nog niet altijd voldoende tijd voor. Of wellicht weet je nog niet helemaal hoe je dit voor jezelf op de meest fijne manier kan doen. Welke dingen helpen jou bij stress en overprikkeling?
In deze blog duiken we in wat overprikkeling is, waarom het bij HSP’s en neurodiverse vrouwen zo vaak voorkomt, en hoe je ermee kunt omgaan.
Wat is overprikkeling?
Overprikkeling ontstaat wanneer het brein en lichaam te veel prikkels verwerken en niet de kans krijgen om te herstellen. Dit kan komen door externe factoren zoals geluid, licht of sociale interacties, maar ook door interne factoren zoals emoties of piekergedachten.
Voor hoogsensitieve personen, die de neiging hebben om alles diepgaand te verwerken, kan overprikkeling sneller optreden dan bij anderen. Dit kan zich uiten in gevoelens van stress, vermoeidheid, frustratie of fysieke klachten zoals hoofdpijn en spierpijn.
Kenmerken van overprikkeling bij HSP
Iedereen die hoog sensitief is ervaart overprikkeling op verschillende manieren. Hier zijn enkele veelvoorkomende signalen:
- Mentale vermoeidheid: Het gevoel dat je “hoofd vol” zit en je geen nieuwe informatie meer kunt opnemen.
- Sterke behoefte aan rust: Het verlangen om je terug te trekken op een rustige plek zonder prikkels.
- Emotionele reacties: Je kunt sneller geïrriteerd, verdrietig of boos worden dan normaal.
- Fysieke symptomen: Hoofdpijn, een gespannen lichaam of duizeligheid ervaren door de hoeveelheid prikkels.
- Slaapproblemen: Overprikkeling kan je moeilijk in slaap laten vallen of leiden tot onrustige nachten.
- Concentratieproblemen: Het kan lastig zijn om je te focussen of helder na te denken.
Hoe kun je omgaan met overprikkeling?
Gelukkig zijn er verschillende manieren om overprikkeling te voorkomen of te verminderen. Hier zijn enkele praktische tips:
1. Neem regelmatig pauzes
Plan bewust rustmomenten in je dag, vooral na intense activiteiten. Dit kan zo simpel zijn als een paar minuten stil zitten of een korte wandeling in de natuur.
2. Creëer een prikkelvrije omgeving
Zorg ervoor dat je een plek hebt waar je je kunt terugtrekken. Dit kan een rustige kamer zijn met gedimd licht, comfortabele meubels en minimale afleiding.
3. Stel grenzen
Leer om “nee” te zeggen tegen activiteiten of verplichtingen die te veel van je vragen. Dit is geen egoïsme, maar een vorm van zelfzorg.
4. Gebruik ontspanningstechnieken
Ademhalingsoefeningen, TRE, mindfulness, compassie meditatie, yoga of pilates kunnen helpen om je geest te kalmeren en spanning in je lichaam los te laten.
5. Beperk multitasking
Doe één ding tegelijk en geef jezelf de ruimte om je volledig te concentreren. Dit vermindert mentale belasting en vergroot je focus.
6. Vermijd overmatig stimulerende omgevingen
Probeer drukke plekken, harde muziek of fel verlichte ruimtes te vermijden wanneer je merkt dat je al prikkels aan het opstapelen bent.
7. Plan hersteltijd in na sociale interacties
Sociale situaties kunnen energie kosten, zelfs als ze leuk zijn. Neem na een feestje of bijeenkomst de tijd om te ontspannen en bij te komen. Het helpt om dit vast in te plannen na een feestje en te communiceren met je omgeving, zodat zij ook weten dat je dit nodig hebt. Wat helpt jou na een drukke dag qua ontspanning?
8. Zorg voor voldoende slaap
Slaap is essentieel om je zenuwstelsel te laten herstellen. Creëer een avondroutine die je helpt om tot rust te komen en die bijdraagt aan een goede nachtrust.
Wanneer is het tijd om hulp te zoeken?
Als overprikkeling een constante in je leven wordt en je dagelijkse functioneren beïnvloedt, kan het nuttig zijn om professionele hulp te zoeken. Een coach, therapeut, TRE provider of mindfulness trainer kan je begeleiden bij het leren omgaan met je hoogsensitiviteit.
Omarm je hoogsensitiviteit
Overprikkeling kan een uitdaging zijn, maar het betekent niet dat hoogsensitiviteit een zwakte is. Het is een eigenschap die je kan helpen om dieper te voelen, te verbinden, en creatiever te zijn. Het draait om balans: leren hoe je jouw grenzen respecteert en ruimte creëert voor rust.
Je hoeft niet alles en iedereen aan te kunnen. Door te luisteren naar je eigen behoeften en grenzen, kun je als HSP niet alleen beter omgaan met overprikkeling, maar ook het beste uit je unieke gevoeligheid halen.
Minder moeten, meer rust en jouw eigen balans! Dat is mijn motto voor vrouwen die zich herkennen in neurodiversiteit en hooggevoeligheid. Dichtbij jezelf blijven en in je kracht staan, waardoor je voelt dat je flowt in plaats van overleeft. Hoe is dat voor jou?